3.13. Topstukken

Topstukkenlijst. Het Topstukkendecreet voorziet in de opstelling van een relatief beperkte lijst van zeldzame en onmisbare voorwerpen en verzamelingen waarop het bijzondere beschermingsregime van het decreet van toepassing is. De Raad voor het behoud van het roerend cultureel erfgoed adviseert de minister over de Lijst van het Topstukkendecreet.

In 2010 werden de volgende topstukken opgenomen in de lijst van het roerend cultureel erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap (Topstukkenlijst):

  • Liliput stoomlocomotief (voorlopig beschermd op 22 oktober 2010)
  • Adriaen Brouwer, Een slapende man in een herberg (definitief beschermd op 5 juli 2010)
  • Frits Van den Berghe, Malpertuus (definitief beschermd op 5 juli 2010).

Daarnaast werden de volgende proeflijsten (voorstel van cultuurgoederen tot opname in de Lijst, geformuleerd door externe deskundigen) aangeleverd voor bespreking door de Topstukkenraad:

  • Luchtvaarterfgoed (opdrachthouder: Cynrik De Decker voor Flying Pencil)
  • Vlakglas (opdrachthouder: bvba Joost Caen)
  • Edelsmeedkunst (opdrachthouder: Museum Zilvercentrum Sterckshof Deurne).

Ondertussen bereiden diverse werkgroepen nieuwe beschermingen voor:

  • Muzikaal erfgoed na 1600
  • Textiel erfgoed
  • Beeldende Kunst 16de eeuw
  • Kerkelijk erfgoed.

Eind 2010 waren er 321 objecten en 18 verzamelingen in de Topstukkenlijst opgenomen.

De Topstukkenlijst kan geraadpleegd worden op www.topstukken.be .

Bijzondere beschermende maatregelen. Er werden bijzondere beschermende maatregel opgelegd aan het Lam Gods (retabel in de Sint-Baafskathedraal), zodat de klimaatmeting en melding ervan een verplichting werd en een eventuele verplaatsing (binnen de kathedraal) niet zonder toestemming kan.

Onderzoek conditietoestand schilderijen. De afdeling Erfgoed gaf een opdracht aan het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium om een onderzoek uit te voeren naar de toestand van schilderijen (topstukken) in kerken en kloosters. Het rapport wordt verwacht in 2011. Deze studie moet niet alleen meer klaarheid brengen in de conditietoestand en restauratienoden, maar zal ook aanwijzingen kunnen geven voor betere bewaaromstandigheden en toelaten de budgettaire noden van het agentschap voor restauratiesubsidies te bepalen.

Buiten Vlaanderen brengen van topstukken. In 2010 werd voor 168 stukken op de Topstukkenlijst een toelating verleend om deze tijdelijk buiten Vlaanderen te brengen.

Restauraties. In 2010 verleende het agentschap drie vergunningen voor fysische ingrepen op een topstuk. Het ging om:

  • Urgente conservatie en onderzoek naar conditie van het Lam Gods, restauratie van het paneel De rechtvaardige Rechters
  • Handschrift Leuvense notities.

Subsidies werden toegekend voor :

  • de urgente conservatie en onderzoek naar de conditie van het Lam Gods, restauratie van het paneel De rechtvaardige Rechters
  • het wandtapijt Decius Mus
  • de kunstkast Ovidius
  • het schilderij Willem Van Haacht, De kunstkamer van Cornelis van der Geest.

Website. De website www.topstukken.be bundelt alle informatie inzake het Topstukkendecreet en inzake de uitvoer van cultuurgoederen. Naast de regelgeving kan op de website de Topstukkenlijst geraadpleegd worden.