4.2. Frans Masereel Centrum

Frans Masereelcentrum

Sinds zijn ontstaan in 1972 heeft het Frans Masereel Centrum (FMC) zich als eerste met een Artist in Residence-programma in Vlaanderen weten te ontwikkelen tot een internationaal gerenommeerd centrum voor grafische kunst. De werking van het centrum is internationaal: ongeveer 60 % van de residenten komt van buiten de landsgrenzen.

Het grafisch werk dat de kunstenaars maken tijdens hun verblijf, wordt voorzien van een blindstempel. Elke kunstenaar schenkt ook één exemplaar van elke editie aan het Frans Masereel Centrum. Op dit ogenblik bevinden er zich zo’n 10.000 werken in het archief. Om het potentieel van dit archief ten volle te benutten, zal het FMC het naar de toekomst toe continu aanvullen en uitbreiden met informatie over actueel onderzoek en nieuwe elementen. Op die manier kan het centrum de ontwikkeling van het hedendaagse inhoudelijk discours optimaal opvolgen.

Vanuit de ambitie om via het archief technische informatie rond werkmethoden en tradities in kaart te brengen en te ontsluiten, heeft het FMC in 2010 bovendien een Expertise cluster opgestart, een gebruiksvriendelijke databank die informatie bundelt, deelt en ter beschikking stelt. In 2011 wordt een website ontwikkelt om deze databank zo toegankelijk mogelijk te maken en de in het FMC aanwezige kennis en expertise ook via het internationale netwerk maximaal te ontsluiten.

 

Kunstenaars

Jaarlijks wordt een honderdtal kunstenaars geselecteerd voor een werkperiode van drie weken in het Frans Masereel Centrum. Naast de ateliers en verblijfplaatsen voor de residenten stelt het FMC ook de nodige expertise en deskundigheid ten dienste van de kunstenaars. In 2010 werkten er 102 kunstenaars in het centrum - studenten en docenten niet inbegrepen -, afkomstig uit 20 landen.

 

Scholen

Elk jaar wordt aan nationale en internationale kunsthogescholen de mogelijkheid gegeven om voor een periode van één tot twee weken te komen werken in de ateliers van het FMC. Via de samenwerking tussen nationale scholen onderling of met andere internationale hogescholen tracht het centrum een meerwaarde te creëren. In 2010 werkte een 60-tal studenten uit binnen- en buitenlandse scholen in het centrum.

 

Samenwerkingsverbanden

Met de Jan van Eyck Academie (Maastricht) en FLACC heeft het FMC een structurele samenwerking opgezet. De samenwerking met FLACC vertrekt vanuit de inzet van complementaire faciliteiten en uitwisseling van expertise op het vlak van analoge en digitale grafische producties. De samenwerking met de Jan van Eyck Academie situeert zich op het organisatorische niveau, waarbij het uitwisselen van expertise centraal staat.

 

Internationale werking

De internationale werking van het centrum bestaat onder meer uit de deelname aan verschillende internationale meetings, zoals de SGC-international die in 2010 doorging in Philadelphia.

Als een van de partnerorganisaties in het Europese On-Air project van Transartists werkte het FMC mee aan de ontwikkeling van een traject van mobility workshops en trainingsprogramma’s voor kunstenaars met betrekking tot artist-in-residence opportunities.

Samen met acht andere organisaties maakt het FMC deel uit van Res Artis, die met de Res Artis Awards een aantal kunstenaars bekronen met een werkverblijf. Uit de zevenhonderd deelnemers van de Biënnale voor jonge kunstenaars van Europa en het Middellandse zeegebied (BJCEM) van Skopje, werd vanuit het FMC de Cypriotische kunstenares Evelyn Anastasiou geselecteerd. Aan de residentie van vier weken werd een solotentoonstelling gekoppeld.

In 2006 stapte het FMC in het Europees programma Les Pépinières Européennes. Dit netwerk biedt jonge kunstenaars de kans om gedurende drie maanden via een volledig gesubsidieerde beurs in het centrum te verblijven.

Sinds 2001 bestaat er een uitwisselingsprogramma met Engramme (Québec, CA). Afwisselend wordt er een Vlaamse kunstenaar geselecteerd om een maand te resideren in Engramme en een kunstenaar uit Quebec in het FMC. De Québécois Diane Fournier realiseerde in 2010 een portfolio in zeefdruk.

 

Tentoonstellingen

Het Frans Masereel Centrum neemt jaarlijks deel aan verschillende tentoonstellingen en organiseert ze ook zelf. Naast de jaarlijkse overzichtstentoonstelling, die een selectie biedt van de werken die het afgelopen jaar werden gerealiseerd, organiseerde het FMC in 2010 de volgende tentoonstellingen:

  • The grey zone, project in samenwerking met bolwerK en Z33 te Hasselt
  • Tentoonstelling SGC (Southern Graphic Council)
  • Our band could be your life
  • Colin Waeghe and FMC artist book collection te Londen en Kasterlee
  • New New York Publishers
  • Reunalla/op de rand in samenwerking met Pro Lithografia

 

Workshops

In 2010 organiseerde het FMC twee workshops. Phil Sanders, Meesterdrukker en directeur bij Robert Blackburn Printmaking Workshop, werd uitgenodigd vanwege zijn expertise in offset-lithografie. De ondertitel Offset proof press as a drawing tool omschrijft de opzet van de workshop. De mogelijkheden en de veelzijdigheid van de contrapers werden gedemonstreerd door het maken van fotografische offsetplaten en monoprints en het afdrukken van houtsneden.

Op vraag van de Nederlandse Kring voor Beeldhouwers werd een workshop lithografie georganiseerd. Er werd gezocht naar een manier om de ruimtelijke ideeën van de kunstenaars te vertalen in lithografische werken.

 

Projecten

Binnen de samenwerkingsovereenkomst met FLACC werkte Kathy Lagast aan een onderzoek naar de uitvoer van digitale prints met de zeefdruktechniek.

The Papers of Henri, een posterproject van Cake-house, werd in 2010 deels uitgewerkt tijdens een twee-weken durende residentie in onze ateliers. De geproduceerde posters zullen worden bewerkt door Fred Bervoets, Vaast Colson, Robert Dupic, Hannah Godfrey, Michèle Matyn, Tom Poelmans, Lieven Segers, Mehdi Shobo Shobo, Tom Tosseyn, Dennis Tyfus en Wesley Wolkman. Dit project, in samenwerking met Scheld'apen, zal te zien zijn in mei 2011 te Antwerpen.

Eveneens in 2010 werd gestart met de derde editie van het curatorproject. Mieke Mels selecteerde vijf beeldende kunstenaars: Hallveig Agustdottir, Stijn Cole, Vadim Vosters, Kelly Schacht en Wouter Feyaert om in de ateliers van het Frans Masereel Centrum aan de slag te gaan. In 2010 ontstonden de eerste individuele werken. Een presentatie van dit project zal plaatsvinden in september 2011 in het NICC te Antwerpen.