Kunsten en Erfgoed Jaarverslag 2010

4.4. Kasteel van Gaasbeek

 

In 2010 werd een nieuw beleidsplan met een nieuwe missie en doelstellingen opgemaakt voor de periode 2011-2015.

 

Missie

Het Kasteel van Gaasbeek is een uniek historisch huis dat zijn erfgoed op een duurzame manier beheert en op een creatieve en publieksvriendelijke manier ontsluit.

Als kroonjuweel van de Vlaamse Gemeenschap ligt het kasteel vlakbij Brussel, middenin een oase van groen. Het wil er verder groeien tot een inspirerende ontmoetingsplek op het kruispunt van culturen en invloedssferen, en zijn bezoekers raken in hoofd en hart.

Vanuit zijn rol als centrum voor adellijke (leef)cultuur en erfgoedlaboratorium ontwikkelt het kasteel expertise en visie, die het met een ruim publiek wil delen.

Als spil op de raakvlakken van stad en platteland, van cultuur, toerisme en educatie willen wij een sterke en vernieuwende rol spelen in de lokale, Vlaamse en internationale (erfgoed)gemeenschappen.

Activiteiten

Alter ego – de droomwereld van Studio Job. Stijlbijbel Wallpaper kroonde Studio Job tot artiesten van het jaar en Time Magazine nam hen op in de internationale top van meest invloedrijke ontwerpers. Het Kasteel van Gaasbeek stapte naar Studio Job Gallery in Antwerpen en nodigde het duo Job Smeets en Nynke Tynaegel uit voor de expo Alter ego. De tentoonstelling, die liep van 25 april tot 13 juni 2010, bracht oudere en recente werken samen in het Kasteel van Gaasbeek. Er ontstond een boeiende dialoog met de historiserende kasteeldecors. Getuige daarvan de schitterende foto’s die prominent in de publicatie The Book of Job werden opgenomen.

Erfgoeddag Fake. In het kader van het thema opende op 25 april 2010 de expo Lookalikes. De tentoonstelling toonde aan dat authenticiteit een nogal relatief begrip is. Vandaag vinden wij echtheid en trouw aan het origineel erg belangrijk. Maar dat was niet altijd zo. Markiezin Arconati Visconti verzamelde niet alleen originele kunstwerken, maar ook minutieuze kopieën of replica’s, pastiches, … Voor deze tentoonstelling werd gegrasduind in de bijzonder rijke collectie van het kasteel.

Festivaldag Schumann versus Schumann. Op 16 mei vertolkte het ensemble Tetra Lyre een aantal cruciale werken uit het oeuvre van de grote Duitse romanticus Robert Schumann.

Recital Hendrickje Van Kerckhove en Inge Spinette. Met pareltjes van Richard Strauss, Edvard Grieg, Reynaldo Hahn, Arnold Schönberg en Oscar Straus brachten zij op 28 mei 2010 een ode aan het laat negentiende-eeuwse en vroeg twintigste-eeuwse lied.

Theatrum Mundi V –Cythera. Van 26 juni tot 8 augustus 2010 verraste de jonge kunstenaar onze bezoekers met de speelse maar tegelijk uitdagende solotentoonstelling Theatrum Mundi V. Hij “erotiseerde” het kasteel tot een tijdelijk Cythera. Waanzinnige mythologische en sprookjesfiguren, flarden literatuur, oneerbiedige grappen, wrange klanken en kasteelcitaten buitelden in de kasteelruimtes door elkaar.

Champagnenocturnes. Op 26 juni, 31 juli en 28 augustus 2010 werd de binnentuin verlicht met een zee van kaarsen. Na een geleid bezoek aan het sprookjeskasteel kregen bezoekers de gelegenheid een glas champagne te degusteren.

Het spel van de draak. Op 13, 14 en 15 augustus 2010 bracht Théâtre Attrape een wervelende drakenshow met straattheater, circus, muziek, dans én vuurwerk.

Brieven aan Chopin. In 2010 werd de tweehonderdste verjaardag van Chopin gevierd. Naar aanleiding daarvan verkenden pianiste Claire Chevallier en acteur Sébastien Dutrieux op 21 augustus in Brieven aan Chopin de relatie tussen de componist en het woord, aan de hand van flarden uit zijn briefwisseling en een selectie van zijn werken voor piano.

Drakengebroed! Van 15 september tot 7 november 2010 pakte het Kasteel uit met diverse leden van de drakenfamilie, die zowel geografisch als historisch wijdvertakt is. Het gevleugelde monster werd vanuit verschillende invalshoeken belicht (wetenschappelijk, religieus, literair, …). Voor het eerste werd een enthousiast onthaalde audiotour voor kinderen gemaakt.
Met het project Drakengebroed! deint uit … werd een regionaal project opgezet. De gemeenten Lennik, Sint-Pieters-Leeuw, Gooik, Beersel, Halle, Galmaarden, Ternat, Roosdaal en Pepingen werkten een programma met diverse “drakenactiviteiten” uit (zoektochten, voorleesactiviteiten, quiz, …). De cultuurbeleidscoördinatoren daagden de scholen uit om de kasteeldraak te komen aankleden. De leerlingen kregen schubben die ze mochten versieren. Deze werden bij een expobezoek aan de draak bevestigd. Ook de communicatie werd gezamenlijk gevoerd.

Grimm Halloween. De griezelromantiek van Grimm. Op 31 oktober 2010 werd het kasteelpark omgetoverd tot een griezelig sprookjesbos. Figuren als Doornroosje, de Boze Koningin en Vrouw Holle voerden de bezoekers mee naar beeldschone, maar soms ijzingwekkende taferelen. Met ca. 5.000 bezoekers was ook deze editie alweer een groot succes!

Kids in het kasteel. Naast het vaste aanbod voor scholen (rondleidingen en facultatieve ateliers) en voor gezinnen (doeboekje, familienamiddagen en verjaardagsfeestjes) organiseerde de educatieve dienst in 2010 een groot aantal educatieve projecten.
Op 16, 17 en 19 februari organiseerden ze in het kader van Krokuskriebels een opleiding grime voor ouders of grootouders en kinderen. Verkleed als ridders en prinsessen gingen ze in het kasteel op zoek naar de geheimen van de laatste kasteelbewoonster, markiezin Arconati Visconti. Nadien volgde een fotoshoot en kregen de deelnemers het resultaat mee naar huis.
Gewapend met toververf en goocheltrucs maakten de kids op Erfgoeddag een verbluffend kunstwerk. Met sjablonen en ponstechnieken knutselden ze heuse “fake” meesterwerkjes.
Voor de expo Alter ego werd een doeboekje gemaakt, zodat de kinderen de expo op hun maat konden bezoeken.
Van 1 juli tot 31 augustus 2010 ondernamen kinderen elke donderdag samen met Vlieg een zoektocht naar een schatkist vol geheimen. Ze startten in het kasteel, sprongen vervolgens op hun paard en trotseerden allerlei gevaren in het park. Bij elke overwonnen hindernis werden ze beloond met een stuk van de schatkaart. Na een zware tocht ontdekten ze de schat, bewaakt door een draak.

Voor de expo Drakengebroed! werden verschillende rondleidingen en ateliers uitgewerkt. Kleuters konden genieten van een drakenverhaal in kamishibai en knutselden nadien hun lievelingsdraak. Kinderen lager onderwijs verwierven hun diploma “drakoloog”.
Op 21 oktober 2010 namen vier jongeren in het kader van Zuiddag deel aan een brainstorm over onze kasteelwerking. Ze boden hun visie op verschillende vragen. Hoe kunnen we het Kasteel van Gaasbeek aantrekkelijker maken? Hoe kunnen we meer jongeren bereiken? …

In het kader van Roefeldag werd de museumshop op 23 oktober uitgebaat door kasteelheren en –vrouwen, ridders en prinsessen.
Op Halloween maakten de kinderen sprookjesmaskers, lieten ze zich grimeren en luisterden naar bekende en minder bekende sprookjes, verteld door jeugdauteur Anne Wyckmans.

Samen met AmuseeVous vzw werd Pimp Your Castle georganiseerd, een activiteit voor en door jongeren. Onder leiding van een kasteelmedewerker en de regiocoördinator van AmuseeVous staken vijf gemotiveerde jongeren een promofilmpje voor het kasteel in elkaar. Het werd een “teasing trailer” in de stijl van de grote Hollywoodproducties. De kortfilm werd op 18 december in première voorgesteld en wordt naar alle secundaire scholen in de regio gestuurd om hen aan te sporen het kasteel te bezoeken.
Tenslotte werd ook de educatieve ruimte in samenwerking met enkele jongeren van de richting Standen- en Decorbouw van het KTA Jette op kindermaat ingericht.

Het goed gevulde programma zorgde voor een stijging van het aantal jonge bezoekers met 41% en het aantal rondleidingen met 54%.

Laureaat Eliafonds. Het Kasteel van Gaasbeek werd op 9 december door het Eliafonds gelauwerd voor een origineel project dat in 2011 start. In samenwerking met Schoonderhage vzw en regisseur Dirk Van den Broeck wordt een nieuwe audiotour ontwikkeld, gemaakt door en voor mensen met een beperking.

 

Restauraties

• Een van de achttiende-eeuwse Brusselse wandtapijten met De geschiedenis van Alexander de Grote werd gereinigd en gerestaureerd door Manufactuur de Wit in Mechelen.
• Een “savonnerie” met het vermeend portret van Egmond werd wetenschappelijk onderzocht en gereinigd in het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium in Brussel.
• Drie “Chapuis”-stoelen werden voor onderzoek en restauratie in handen gegeven van de restauratieafdeling van de Academie van Antwerpen.
• Het Portret van Sophie d’Arc van de schilder Charles Verhulst werd bedoekt en gereinigd.
• Het “lit bizarre” werd volledig gerestaureerd.
• De kroonluchters werden onder handen genomen door specialist Louis-Pierre in Leuven. Ze werden gereinigd en van een nieuwe bedrading voorzien.
• Ook de keramiekcollectie werd volledig nagekeken. Een aantal stukken werd gerestaureerd, onder andere twee Cantagalli siervazen en een Deruta schaaltje.

 

Aankopen

• Een negentiende-eeuwse zilveren nautilusbeker (Christies Amsterdam).
• Een neogotisch smeedijzeren juwelenkistje van Froment-Meurice (Galerij Henri Van Hoenacker, Brussel).
• Een “drakenluster” van Gabriël Viardot (Galerij Henri van Hoenacker, Brussel).
• Een set negentiende-eeuwse roodkoperen puddingvormen (Christies Londen).
• Een eclectische zilveren juwelenkoffer (Christies Parijs).

 

Een nieuwe huisstijl

In 2010 werd een nieuwe huisstijl gelanceerd, in samenwerking met het communicatiebureau Soon (www.coming-soon.be). Na een eerste uitgebreide briefing selecteerde het bureau een aantal kernwoorden: spilfiguur markiezin Arconati Visconti, periode romantiek, vluchten uit de realiteit, alter ego, androgyn, droomburcht als decor, opkomst fotografie, … Op basis daarvan creëerde Soon een moodbook, waaruit enkele nieuwe foto’s van markiezien Arconati Visconti anno 2010 resulteerden.
Er werd ook een nieuw logo gecreëerd, op basis van het bestaande logo. Het werd een vaste vorm met een flexibele inhoud (kasteel gerelateerde ornamenten die variëren naargelang inhoud project).
Het nieuwe font Soho Gothic biedt een sobere, maar hedendaagse look & feel.
Alle communicatietools werden herdacht op basis van deze nieuwe huisstijl (viertalige museumfolder, educatieve folder, brochure zaalverhuur, nieuwsbrieven en communicatie voor tentoonstellingen en evenementen).